Sebepsiz zenginleşme

Rekabet Kurulu’nun intifalara ilişkin kararlarından sonra, dağıtım şirketleri hükmedilecek cezaları göze alamayınca, kararlara uygun davranacakları yönünde hareket etmeye başladılar. Ancak bu seferde karşı atağa geçerek, intifası bitecek olan istasyonlardan, kalan sürelerin bedellerini ve diğer ödemeleri geri istemeye başladılar. Dağıtım şirketleri bayilerin önüne iki seçenek koydular. 1-Eski sözleşmeleri sonlandırarak yeniden beş yıllık sözleşme yapmak 2-Yapılan tüm ödemeleri geri iade etmek

Dağıtım şirketiyle 12.03.2010 tarihine kadar uzlaşan, yeniden sözleşme yapan ve kalan bedelleri de teminat altına alanların dışındaki tüm bayilere 12.03.2010 tarihine kadar dava açılacağı kuvvetle muhtemel bir şey. Açılacak davanın adı da sebepsiz zenginleşmeden doğan bedellerin geri iadesi. Nedir bu sebepsiz zenginleşme.

Borçlar Kanununun 61-66. maddeleri arasında düzenlenen sebepsiz zenginleşmeden doğan dava, haklı bir sebep olmaksızın başkasının zararına zenginleşen kimseden zenginleşilen şeyin iadesi için açılan davadır.

Sebepsiz zenginleşme davasının açılabilmesi için 4 şart bulunmalıdır:

1-Zenginleşme: Sebepsiz zenginleşenin (bayi) malvarlığında bir çoğalma olmalıdır. Örneğin para, makina, diğer yardımlar vs.

2-Fakirleşme: Zenginleşenin aksine diğer tarafın (dağıtıcının) malvarlığının azalması gerekir.

3-İlliyet bağı: Bir tarafın fakirleşmesi ile diğer tarafın zenginleşmesi arasında bir bağ olmalıdır. Yani taraflar arasındaki sözleşme gibi.

4-Haklı bir sebebin bulunmaması: Taraflar arasındaki bu bağdan dolayı bir tarafın malvarlığının artması ve diğer tarafın azalması her zaman iade etmeyi zorunlu kılmaz. Bu artma ve azalmanın haklı bir sebebe dayanmaması gerekir.

Haklı sebebin ne olduğu hukukçular arasında tam bir fikre bağlanmamış ve tüm sebepsiz zenginleşme hallerini kapsayan haklı sebeplerin neler olduğu tam olarak tarif edilmemiştir. Haklı sebep, verilen şeyin borç olup olmamasına, hukuki sebebin gerçekleşip gerçekleşmemesine, hukuki sebebin ortadan kalkıp kalkmamasına göre tayin edilebilecektir. Örneğin 62. maddeye göre borçlu olmadığı bir şeyi (yani sözleşmeye dayalı olmayan ve fakat açıktan verilen bir bedeli) kendi isteği ile veren dağıtıcı hataen kendisini borçlu sanıp verdiğini ispat etmedikçe verdiğini geri isteyemeyecektir. Ancak taraflar arasındaki sözleşmelerde her iki tarafa borç yüklenip bir taraf bu sözleşmeye dayalı (örneğin intifa bedeli) ödemişse bunun iadesi mümkün olacaktır. Yani gelecekteki bir amaca (15 yıllık intifaya) bağlı olarak ödemede bulunulmuş ve fakat bu amaç gerçekleşmemişse bunun da iadesi gerekecektir.

Ancak iade borcu her zaman oluşmamaktadır. Zenginleşen kimse (bayi), haklı bir sebep olmaksızın edindiği şeyi (kalan intifa bedelini) geri isteme anında elinden çıkarmış bulunuyorsa, bu suretle geri istema zamanında malvarlığında artık bir çoğalma mevcut değilse, bir iade borcu yoktur. Ancak malvarlığından çıkan şey yerine başka bir değer malvarlığına girmişse (örneğin intifa bedeliyle arsa, makina vs. almışsa) bu halde yine iade borcu doğacaktır. Bütün bu hallerin nelerden ibaret olacağını burada saymak mümkün olmayıp olayın ve davanın durumuna göre belirlenecek ve ona göre savunma yapılacaktır.

Yine zenginleşen (bayi), iade halinde, zenginleşmeye sebep olan şey için yaptığı zorunlu ve yararlı giderleri de iade borcundan düşebilecektir.

Haklı bir sebebe dayanmadan zenginleşen kimse kötüniyetli ise, iade borcu zenginleşme miktarının tamamını kapsar. Buradaki kötüniyet, zenginleşen (bayi) geri verme borcunu biliyorsa ve fakat kötüniyetle elinden çıkartmışsa, iade yükümlülüğü vardır. İntifa bedelinde böyle bir kötüniyetten bahsedilemezse de, diğer yatırımlarda (ariyet verilen mallar gibi) iade borcu bilinebilir.

Sebepsiz zenginleşmeden doğan davalar, zarar görenin (dağıtıcının) verdiğini istemeye hakkı olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her halde bu hakkın doğduğu tarihten itibaren en fazla on yıl içinde açılmalıdır.

Twitter Digg Delicious Stumbleupon Technorati Facebook

74 Cevaplar | “Sebepsiz zenginleşme”

  1. slm ben dagtıcı şirketle 2006 nisanda 15 yıllık sözleşme imzaladıktapuya 200,000 tl hipotek koydu çekle çalışmak için ve 125,000 tl hibe verde ibende buna karşılık fatura kestim ve 20,000 tl k.d.v ödedim daha sonra şirket kar paylaşımın düşürdü ve rekebet kurulu bi düzenleme yayınladı intifa ve sözleşmeleri 5 yıl ile sınırlandırdı bizde 2011 yılının nisan ayında sözleşmeyi yenilemedik başka dagıtıcıyla imzaladık eski dadıtım şirketi bize 213,000tl sebebsiz zenginleşmeden dolayı dava açtı borcumuz yok ödedik ne yapa biliriz yardımcı olursanız seviniriz sizin avukatlarınızlada tlfonla görüşebiliriz tşk ler

  2. Uğur bey, davanıza bakan avukatınız size neler yapılacağını söyleyecektir. Henüz bir avukatla görüşmediyseniz yorum sayfalarından değil “bize ulaşın” köşesinden mail atabilirsiniz.

  3. hakan celikkeser 18. Nis, 2012 | 09:59

    ticaret mahkemeleri sebepsiz zenginlesme ile ilgili dagitim sirketleri tarafindan acilan davalari red ediyor. avukatligini yaptigim sirket aleyhine acilan dava reddeedildi. Yorum yapan arkadaslar bu konuda hukukculara danisip (editore) davalarini takip ettirebilirler cunku zaman zaman editor ile yaptigimiz yorumlarda birbirimize yardimci olduk ( bazi yorumlarim yayimlanmazsa bile )

  4. Hakan bey, burada yayınlanan her yorumu test ediyoruz. İnsanların yıllardır bize duyduğu güven de bu yüzden. Ayrıca dosya no, avukat ismi yazmaktan kaçınıyoruz, sanki onları lanse etmek gibi anlaşılmasın diye. Bu sebeple bizi anlayacağınızı umuyorum. Daha önce yayınladığınız kararlara baktık, ama bizce 1.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin kararında idari işlemi gerekçe göstermesi doğru değil. Bizim hukuki düşüncemize ters olsa da bayilerin menfaatine olduğundan tabiki memnunuz. Ancak Yargıtay ne der onu beklemek lazım.

  5. av.hakan celikkeser 19. Nis, 2012 | 09:49

    Sayin Editorum;

    MEslektas oldugumuzdan dusuncelerinize katiliyorum fakat bir hukukcu olarak kimseyi yaniltmak adina da yanlis bir bilgi yazmak istemiyorum fakat benimde bir katkim olur diye birseyler yazmak istedim. enerji hukuku ile birebir ilgilendigimden bu siteden bende yararlaniyorum. Sebepsiz Zenginlesme ile ilgili Yargitaya giden dosyalarda ONANAMA ile geri geliyor.Daha onceki yorumlarimda da belirttigim uzere ticaret mahkemesi kararlarinda ana gerekce aynidir.Diger mahkemelerin gerekceleri ve dusunceleri nedir bilmem ama 1. ATM kararlarindaki gerekce belirttigim sekildedir.

  6. merhaba 20 kasım 2012 de intifam 5 yılı doldurdu ama bayilik sözleşmem 2014 ocakta 5 yılı dolduruyor dağıtıcı firma mal vermiyor sözleşmen bitti diye yeni sözleşme yapmak istiyor caride hiç bir borcum yok 1 milyon dolar artı kdv hibe vermişti kdv dahil 650 bin dolarını istasyonu aldığımda ödedim ben şirketiyle devraldım yeni sözleşmede ağır şartlar sürüyorveya üste para istiyor istasyon üzerinde 1 milyon tl lik ipoteği var bana şuan borç çıkarıyor ne yapmalıyım

  7. Hayrettin bey, bayilik sözleşmeniz 2014 Ocak ayında bitiyorsa o tarihe kadar çalışın. Ancak borcunuz yok ve yakıt ikmail yapmıyorsa, bunu tespit ettirip sözleşmenizi haklı olarak feshedebilirsiniz. Ancak bütün işlemlerinizi avukat nezaretinde yapmanızı öneririz. dağıtım şirketinin amacı yeniden intifa almak olduğu için size baskı kuruyorlar.

  8. noterden ihtarname çektim intifamın kaldırması ve 3 gün içinde yakıt verilmesi için bilgi olarakta rekabet kurulu ve epdkyada gönderdim

  9. Hayrettin bey, RK ve EPDK bu konuyla ilgilenmez.

  10. peki bu ihtarnamede olumsuz olursa yani mal vermezlerse haklı fesih sebebi olurmu

  11. Hayrettin bey bu bir hukuki meseledir ve bunun için sözleşmelerinize bakmak lazım. İnceleme yapmadan soruya cevap verirsek sizi zor durumda bırakırız. Avukatınıza başvurun.

  12. Cevdet Adem 07. Kas, 2013 | 16:25

    Sayın Editör usulden red edilen sebepsiz zenginleşme davalarının haricinde acaba esasa girilen yani zamanında açılan herhangi bir davada en azından yerel mahkeme kararı mevcutmudur. Yargıtayda emsal bulamadım ancak 2010 Eylülünden sonra açılmış herhangi bir dava sonucuna ulaşamadım. Acaba siz denk geldinizmi diye sormak istedim Teşekkürler

  13. Cevdet bey, biten davalar var, örneğin İstanbul 1.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin bir kararı var çok ilginç. Rekabet Kurulu kararını dikkate alıp dağıtım şirketi sözleşmeyi feshederse sebepsiz zenginleşme davası açamaz demiş. Karar henüz kesinleşmedi.

  14. Öncelikle 2006-2011 yılları arasında kar marjı asırı dereceydı bize firma 6,25′lik düşük bir kar payı verdi.tabiki 2011 yılın sonunda bunu iptal ettik.Araştırmalarıma göre kar payları eşit olacaktı.aynı oranda fırma alacaktı.fakat su gercek ortaya cıktı,firmanın karı yüzde 13.75′imis,yani bizden yüzde 7 lik gizli bir kar elde etmiş bulunmaktadır.bunu ispat edebiliriz baska firmalardan,bu firmadan geçmişe yönelik hak talebinde ve sebepsiz zenginlesme davası acabilir miyim?

  15. selam,
    2006-2011 yılları arasında sozlesme yaptıgımız fırmadan ,kar payımız orantasını yazmıslardı.fakat bu orantı kar payı devletın onlara verdıgı daha fazlaydı bunu ıspatlıyabılırız resmı yazılarla devlet aracılıgıyla.burda hılelı kar payı alımı olmustur.bız bunu ıspat edersen fırmadan karımızı alabılır mıyız?
    ayrıca suan 2014 yılında bır otogaz sırketıde bu sekıl davranmıstır.ton fıyatı uzerınden yuzde 82 kar demıstır.ama yuzde 50 vermıstır.sızden rıcam bu ıkı fırmayı dava edersek bır bedel hakkı kazanabılır mıyız.sebebsız zengınlesmelerını ıspat etmemız halınde.

  16. Mesut bey kar payı sözleşmenizin orjinali sizde var mı ? Genelde bunun örneğini vermezler.

  17. 2011′den bu yana kendi basıma hem bu siteden defalarca yazdım,ayrıca tek kurus tazmınat vs vermeden bayiilikleri bozup yeniden yaptım.benim sıkıntılarımı belırtmıstım gecen.evet tüm herseyi orjinal olarak yazdık.özellikle otogaz fırmasında kocaman bir yüzde 82 yazar.Yüzde 82 aldık mı peki alamadık.ben bugun X fırmasıyla anlasıyorum.V e dahası karın yüzde 60 oldugunu ögreniyorum.50 firmanın 49 birleşmiş istasyonları kandırıyor.yani diyorlarki sukadar karımız var sonra yüze bölüp oranı carpıyorlar senın karın bu dıyorlar.Pompalar eski yeniletilip bize yollanılıyor.tanker ve tesısatta eskı,ayrıca ben gaz kacagından dolayı bayagı zarar ettım suan stoklarımda mal gorunuyor ama malım yok.Kanunlar değişiyor.otomasyonuda ben satın aldım,hayatımda ilkkez lpg tankeri,tesisat,ve lpg pompasını satın aldım cok guzelde kurup tse onay alacagım.ve bana daha önce kullanılan sistemi ben guclu taraf olarak bayılık anlasması yaptım.petrol firmasına gelince utanmadan kalkıp biz hukukı sartlarımız saklı kalkmakla beraber fesıh ettık dıyorlar.suan ben yüzde 92 kar alıyorum ama benım yüzde 92 karım bırcok fırmanın marjınal olarak karının yüzde 185 daha fazlası.benim bu davaları muhakkak kazanmam gerekiyor hem lpg hem petrol firması ıcın.inat ettım artık onca ınsan kandırılıyor.ilerde kendi dagıtım sırketımı kurmayı dusunuyorum.ayrıca akaryakıt fırması suan tupras+1 tupras+2 dıye calısıyor.ama hıcbırının tupras cıkıs fıyatına ekledıgı kar bırbırını tutmuyor.yanı ornegın 1.tl olan depo cıkıs fıyatını yuzde 1 carpıp faturası kesılecekken ogle bır dolandırılıcık yapıyorlarkı bıze yuzde 3 olarak gelıyor.x fırması ıle y fırmasının cıkısfıyatları aynı degıl.ama ben arastırıyorum rafınerı denıze yakın uzaklık bakımından farklılık gosterebılır fakat mersın lımanın cıkıs fıyatı sabıttır.burdan sunu yazmak ısterım.sakın demırbaslarını kabul etmeyın,temınat mektubu vermeyın,cek kullanmayın.sızın temınat mektubuzla kredı cekıp sızı faızın altına sokuyorlar.factorıng oranı cok dusuk yaparlar ama sıze faızı yuksek tutarlar.okadar hıle dolandırıcılık varkı.hangı bırını anlatalım onuda sasırıyorum.hıpotek temınat cek vermıyorum.kendı basıma aldım alacagımda.bugun fıyat totemı,gıydırmeyı bıle cok ucuza yapabılıyorum.malıyet 30 bını gecmıyor ama adamlara bakıyorum 100 bın dolar yatırım yapıyoruz yalan dolan hılekarlık.otogazda sozlesmede yazar demırbas 35 bın dolardır kdv dahıldır.sayın edıtor 35 bın dolar artı kdv olan bır mal depo ımal tarıhı 2006 olur mu.bu nasıl bır hıledır.tesısat ayrıca eskıdır .tum bunların sıfır malıyetı 40*65000 tl arasıdır.artı flexı borulu olan asla patlama yapmaz o bıle en ıdealdır.20 yıl sorunsuz ıs yaparsınız.ben hesap yapıyorum.adamlara sadece kar payı olarak 850 bın para kazandırmısım.bunun 550 bını hılelı kardır.otogaza bakıyorum sadece benden vurdukları vurgun mıktarı 150 bın tldır.ve ben bu paralar suan dagıtım sırketını kurup faal olarak yuzde 1 kar payı verıp tonla bayıı kazanabılırım.ve onlara dıger fırmalarının yaptıklarının yuzde 10 kadarda ındırımlı yapabılırım hızmetlerı.ben bu davaları kazanabılırmıyım.8 yıllık 550 bın dava olsa faızle tonla para eder.ve ınanıyorum benden daha beter tonla bayıı var.ıflas edenler kapananlar.Bıde bunlar sozlesmelerı bozarken su kadar alacagız sızden tazmınatlarınız olacak su kadar vereceksınız uyarılarını aldıgımdada avukatlarını ve sırketı tek tek uyardım.sonuclarına sızde bende katlanırız dedım.bunlara pasıf olursak dunyaları versekte kurtulamayız.tek kurus odemedım.bana herkes sen beyaz bayraklı ıstasyon gıbı olmussun dıyor.ayrıca ben dıger fırmalarıda anlamıyorum 5 mılyon tl hıbe alıp bızım gıbı kar payı alan fırmalarda var .bu para alıp sonrada sorun yasayan fırmalarıda anlamak cok zor.nasıl bır zıhnıyettır kı sonralarında ıstasyonlarını ellerınden alıyorlar.benım sızden rıcam sebebsız zengınlesmelerını kar oranlarıyla sozlesmelerle faturalarla beyan edebılırım.ayrıca hukuksal boyutta emsal teskıl edecek dıger dagıtım fırmalarından bılgı ıstıyerek te bunları ogrenebılırız.sayet ogrenemezsekte ben 350 bın tl dagıtım sırketını satın alıp bunu hakımın onune koyarım.ve bugun otogaz sektorunde 10000 bayıı varsa ınanın yuzde 99 daha fırma ve bızım net kar oranları ne akadardır bılmıyor.ve ben bayılık yaparken temınat ıstemıyoruz cek ıstemıyoruz nakıtle calısacaksın bızle denılıyor artık.benım durumum cok farklı ,sonrada sen bızım herseyımı kurcalıyorsun ne yapmaya calısıyorsun dıye tepkıler goruyorum.ben 3 ay boyunca kapı kapı dolastım fırmaları akıl almaz hıleler akıl almaz rantlar akıl almaz karları gordum.sozlesmelerımde vs herseyım var.dava acalım mı yoksa susalım mı .bu konuda katı bır cevap beklıyorum sızden.3 yıldır benı burdan az cok aydınlattıgınız ıcınde tsk ederım.saygılarımla…

  18. yazılarım engellendı sanırım.evet hepsı ıspatlı ve belgelidir.ve bunu tuprastan tesbıt edebılırız kar marjları konusunda.fırmada buyuk fırmalar dava acalım mı acmıyalım mı ?

  19. Mesut bey okurken yoruldum. Siz en iyisi bir avukata başvurun, bu kadar uzun sorunlar buradan çözülmez.

  20. sayın editör.kapanan belde belediyelerinden birinden istasyon kiraladık.ruhsatımızı 2014 2, ayda aldık.epdk dan adres teyit yazısı istiyorlar.bu konuda karşımda ne muhtarlık ne ilçe özel idare ne de il özel idare de bu yazıyı verecek bir kimseyi bulamıyorum.bu yazıyı hangi kurumu un hangi bölümünden alabilirim.cvb larsanız sevinirim

  21. Sayın Bayi dostum Mesut bey. Anlattıklarınızın hepsi doğru. Büyük dağıtıcıların hepsi şu anda gizli,saklı karlarla gemisini yürütüyor. Ama onlar mı suçlu yoksa araştırmayan bayi mi ? Hadi geçmişte kandırıldı imza attı. 18 Eylül 2015 de neden araştırmadı. Yada neden hala hiç birşey bilmeyen yüzlerce bayi var. Anlattıklarınızın hepsini biliyoruz. Dağıtım şirketleriyle intifasız, ipoteksiz teminat mektupsuz 1 er yıllık anlaşmalarla çalışıyoruz. Başka türlüsü bize zarar veriyor çünkü. Ama bu bilgilerin hepsini bedel ödeyerek öğrendik. Bırakın boşverin herkes kendi gemisinin kaptanı. Çoğu bayiye kışın otogazda oynanan 0,545 kesafet oyununu anlatamazsınız. Anlatmaya kalksanız siz kötü olursunuz. En iyisi şu anki bilgi birikimimizle sektörde iyi bir yere gelmeye bakalım. Kendimizi tüketmenin manası yok. Saygılar.

  22. Hamit bey belde belediyesi kapanmışsa ilçe belediyesine başvuracaksınız.

  23. sayın editör
    dağıtım firmasının açmış olduğu cezai şart davasını dağıtım firmasının kendi kusuru nedeni (sorunlu akaryakıt ikmalinden )ile fesih ettiği için davayı kazandık yargıtay tarafından onaylandı buna istinaden ipotek fekki için ihtarname gönderdik .dağıtım firması verdiği cevapta intifa karşılığı verdiği hibe yi faizi ve kdv si dahil ödemeniz halinde fek edeceğini söylüyor .
    2005 yılında sözleşme yapılmış ancak 2006 yılında sözleşme yenilenmiş bu parayı 2005 yılında yapılan sözleşmeye istinaden istediğini ihtarnamede belirtmiş 2008 yılında dağıtım firması sözleşmeyi tek taraflı olarak fesih etmişti
    dağıtım firmasının yeni tarihli sözleşme
    olmasına rağmen eski sözleşme ile böyle bir talepte bulunabilirmi ayrıca dağıtım firmasının kendi kusurundan dolayı sözleşmeyi tektaraflı fesih etmesi mahkeme kararı ile kesinleşmiş olmasına rağmen böyle bir isteği kabul görür mü istediği bu meblağ zaman aşımına uğrar mı fesih tarihi 2008 yılının sonu teşekkürler.

  24. Zehra hanım, keşke davaların çözümü burada anlatılan kadar kolay olsa. Biz genel amaçlı bilgi verebiliyoruz. Bunun dışında davanızla ilgili yorumda bulunmamız doğru olmaz. Tüm belgeleri görmek lazım.

Türkiye'nin Enerji Hukuku Sitesi