İstasyonda Taşıt Tanıma Sistemi

5 Ekim 2023 Tarih ve 2330 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği (Sıra No:1)” inde değişiklik yapan 7 Aralık 2024 Tarih ve 32745 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği (Sıra No:1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No:3)” le birlikte sistemin Akaryakıt İstasyonlarına yüklenen sorumlulukların neler olduğuna dair bir yazının kaleme alınmasını zorunlu kılmıştır.

Öncelikle hangi ihtiyacın böyle bir düzenlemeyi zorunlu kıldığına bakalım dediğimizde karşımıza tebliğin 1.maddesinde şu hüküm çıkıyor:

(1) Akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı ekonomi ile etkin bir şekilde mücadele edilmesi amacıyla birçok düzenleme ve çalışma hayata geçirilmiştir. Bu kapsamda, daha önce akaryakıt pompalarına bağlanma mecburiyeti getirilen ödeme kaydedici cihazların, elektronik ortamda anlık veri aktarımı yapabilen, güvenlik seviyesi yükseltilmiş ve belirlenen diğer teknik özellikleri taşıyan yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlar ile değiştirilmesine yönelik usul ve esaslar 24/3/2021 tarihli ve 31433 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 527) ile belirlenmiştir.

(2) (2) Söz konusu düzenleme ve çalışmaların devamı mahiyetinde olmak üzere, akaryakıt istasyonlarında Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi kurulması zorunluluğu getirilmesi, akaryakıt istasyonlarında yapılan akaryakıt satışlarında plaka bilgisinin söz konusu sistem kullanılarak yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik gönderilmesine ilişkin teknik özelliklerin belirlenmesi, bahse konu sisteme ilişkin uygulamaların Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce yetkilendirilen firmalar tarafından mükelleflerin ve nihai tüketicilerin kullanımına sunulması, sistem kapsamında bilgi paylaşılması ile uygulamaya ilişkin diğer usul ve esasların belirlenmesi bu Tebliğin amaç ve konusunu oluşturmaktadır.

Bu hükümden anlaşılan odur ki, konunun akaryakıt piyasasının düzeniyle bir ilgisi olmayıp tamamen devletin vergi düzenine dair bir düzenlemedir  ve tebliğin hiçbir yerinde 5015 ve 5307 sayılı Kanunl’ara bir gönderme de yapılmamıştır. Zaten tebliğin 2.maddesinde yasal dayanağın tamamen Vergi Usul Kanunu ve diğer ilgili mali mevzuat olduğu da açıklanmıştır.

Yazımızın ilerdeki bölümlerinde açıklama yapılacağından, tebliğdeki Akaryakıt ve Akaryakıt İstasyonunun ne olduğunun da tebliğde açıklamasını paylaşmak da zorunludur.

c) Akaryakıt: Benzin, motorin, LPG, doğalgaz ve benzeri ürünleri,

ç) Akaryakıt İstasyonu: Taşıtlara perakende olarak akaryakıt satışı yapan işletmeleri,

Tebliğin 5.maddesine göre,

Akaryakıt pompa tabancalarına TTO takılması zorunluluğu getirilmiş olup, zorunluluğa ilişkin usul ve esaslar aşağıda belirtilmiştir:

a) Akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin, en az bir pompa ünitesinin tabanca aparatları üzerine nitelikleri Darphane tarafından belirlenen ve Darphane ya da yetkili firmalar tarafından üretilen TTO’ları (Taşıt Tanıma Okuyucu Cihazı) temin ederek 31/12/2024 tarihine kadar taktırmaları zorunludur.”

Bu tarih 7.12.2024 tarihli tebliğde yapılan değişiklikle “31/1/2025” olarak uzatılmıştır. Aynı değişiklikle,

“Söz konusu tarih sonrasında mükellefiyet tesis edilmesi veya şube işyeri açılması durumunda mükellefiyetin tesis edildiği veya şube işyerinin açıldığı tarihten itibaren en geç 60 gün içerisinde akaryakıt istasyonlarında en az bir pompa ünitesinin tabanca aparatları üzerine TTO taktırılacaktır. Ancak bu süre içerisinde fiilen akaryakıt satışına başlanması durumunda satışa başlamadan önce bu zorunluluk başlayacaktır.” hükmü eklenmiştir.

Seçilecek pompa ünitesi üzerinde takılı tabanca aparatlarında hangi tür ürünün olacağına dair bir açıklama ilk tebliğde bulunmamaktadır. Zira seçilen pompa ünitesinde benzin ve motorin pompaları var ise, LPG ve doğalgaz ürünlerinin satışı nasıl yapılacaktır. Taşıt tanıma Okuyucuları pompa üzerine takılı olacağından, takılı olmayan pompadan yapılan satışta sistemsel olarak pompaların birbirine bağlı olması mı sağlanacaktır, bu bir teknik konu olup tebliğden anlaşılamamaktadır.

Tebliğde yapılan değişiklikle,

“Birden fazla ya da benzin veya motorin dışındaki bir yakıt türüyle çalışan taşıtlara yakıt tedarik eden pompa ünitelerinde kullanılacak TTO ve ilgili diğer donanımlar, teknik çözümler ve yöntemlere ilişkin hususlar ile montaj işlemlerine ait süreçler Darphane tarafından ayrıca belirlenebilecektir.” hükmü getirilmek suretiyle bu sorunun nasıl çözüleceği açıklansa da uygulamada en çok sorunun bu hükümlerden çıkacağını düşünmekteyiz.

Tebliğin 9.maddesinde belirtilen sorumluluklar ise ayrıntılı olarak belirtilmiştir.

Kurulan sistemde,

UTTS (sistem elemanları arasındaki iletişimi ve bu cihazların birlikte çalışmasını sağlayan, sistem kapsamındaki bilgilerin kaydedilmesine, saklanmasına ve paylaşılmasına imkân veren Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi) kapsamında yapılmış bağlantıların korunması ve sistemin sürekli çevrim içi bağlantılı olmasının sorumluluğu akaryakıt istasyonu işleten mükellefe aittir.

Bu UTTS unsurları kiralanamaz, devredilemez, aktivasyon işlemi yapılmadan satılamaz veya diğer yollarla kullandırılamaz.

Akaryakıt istasyonu işleten mükellefler, UTTS kapsamında 6 ncı maddede belirlenen TTB (Yakıt verilen taşıtların yakıt depo girişine monte edilebilen ve söküldüğünde tekrar kullanılamayan, taşıta ait plaka bilgisi, mükellefe ilişkin bilgiler gibi hususları hafızasında muhafaza eden ve bu bilgilerin akaryakıt alımı sırasında TTO vasıtasıyla pompa ünitelerinin bağlı olduğu YN Pompa ÖKC’lere otomatik olarak iletilmesine imkân sağlayan pasif bir devre ve anteni içeren Taşıt Tanıma Birimi) takılı taşıtların plaka bilgileri ile YN Pompa ÖKC üzerinde otomatik olarak görünen plaka bilgisinin doğruluğunun kontrolünü yapmakla yükümlüdür.

Tebliğde yapılan değişiklikle,

“Akaryakıt istasyonu işleten mükellefler ile taşıt sahipleri, bu Tebliğin 5 inci ve 6 ncı maddeleri gereğince 31/1/2025 tarihine kadar taktırma ve kullanma yükümlülükleri bulunan TTO, TTB ve diğer donanımlara ilişkin olarak söz konusu tarihe kadar utts.gov.tr adresinden gerekli başvuru ve kayıt işlemlerini yapmak şartıyla bahse konu donanımları en geç 30/4/2025 tarihine kadar taktırarak ya da montajını yaptırarak kullanmaya başlayabilirler.” denmek suretiyle 31.01.2025 tarihine kadar kayıt yapılması halinde sistemin 30.04.2025 tarihine kadar kurulmasına olanak tanınmıştır.

Cezai hükümler ise tebliğin 10.maddesinde şöyle açıklanmıştır.

“Bu Tebliğde belirlenen usul ve esaslara aykırı hareket eden veya belirlenen sürelerde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkında 213 sayılı Kanunun ilgili ceza hükümleri uygulanır.”

Yukarıda belirtildiği gibi Taşıt tanıma Sistemiyle ilgili sorumluluk petrol ve LPG piyasasıyla ilgili 5015 ve 5307 sayılı Kanun’lara yani piyasa faaliyetine ilişkin olmayıp Vergi Usul Kanunu hükümleri uygulanacaktır.

Her iki tebliğde de, akaryakıt istasyonlarına ve araç sahiplerine getirilen yükümlülükler ayrıntılı olarak açıklansa da, sistemi hazır hale gelen akaryakıt istasyonuna taşıt tanıma sistemi takılı olmayan aracın yakıt almak için gelmesi halinde hangi sonuçlarla karşılaşılacağına dair bir açıklama yapılmamıştır. Sistem takılı olmayan araca istasyon sistemi akaryakıt ikmali izni vermeyecek midir ?, sistem izin verse de istasyonun bunda sorumluluğu ne olacaktır halen bir bilinmez olarak önümüzde durmaktadır. Sistem takılı araç sistem takılı olmayan istasyondan yakıt alabilecek midir ? Aracın depo girişi buna engel mi olacaktır ? hepsi bir bilinmez şu anda.

Twitter Digg Delicious Stumbleupon Technorati Facebook

Henüz yorum yok, ilk yorumu yazabilirsiniz! :)

Türkiye'nin Enerji Hukuku Sitesi